Tangram là gì?
Tangram là một món đồ chơi xếp hình cổ xưa có nguồn gốc từ
Trung Quốc. Trong tiếng Trung Quốc, tangram có nghĩa là “7 mảnh ghép thông
minh”, nó bao gồm 7 mảnh ghép (gọi là “tans”) có kích thước khác nhau với ba dạng
hình học: 5 hình tam giác vuông cân, 1 hình vuông và 1 hình bình hành; xuất
phát từ việc phân chia một hình vuông lớn ban đầu. Luật chơi rất đơn giản: sử dụng
tất cả các mảnh ghép để tạo thành những hình ảnh sống động khác biệt, sao cho
các cạnh của mỗi mảnh ghép không chồng lên nhau.
Tangram và con đường ra
thế giới
Có nhiều tài liệu và ghi chép khác nhau cho việc tangram
đã vượt ra khỏi biên giới Trung Quốc như thế nào, nhưng nhìn chung, tất cả đều
thống nhất rằng, món đồ chơi thần kì này đã “xuất ngoại” lần đầu tiên trên các
chuyến tàu buôn khoảng đầu thế kỉ 19. Năm 1815, M.Donnaldson, thuyền trưởng của
con tàu Trader, nhân một chuyến hải hành tới Quảng Châu, Trung Quốc đã mang về
nước Mỹ món đồ chơi này cùng với 2 cuốn sách viết về tangram bằng tiếng bản ngữ.
Không lâu sau đó, nước Anh và các nước Châu Âu khác biết đến sự tồn tại của một
món đồ chơi chỉ gồm những mảnh ghép đơn giản nhưng không kém phần đặc biệt.
Ngay lập tức, tangram đã tạo nên một cơn sốt và trào lưu mới ở những nơi này,
cùng với sự ra đời của nhiều cuốn sách về tangram và cách chơi: The eighth book
of tan (xuất bản tại Mỹ), The fashionable Chinese Puzzle, Key (xuất bản tại
Anh). Mandarinen, Der nye chinesisre Saadespil (Đan Mạch)…
Một ý kiến thú vị cho rằng, sự phổ biến rộng rãi của
tangram một phần đến từ lí do tôn giáo. Khỏang thời gian tangram bắt đầu xuất
hiện tại Châu Âu là thời kì các nhà thờ Công giáo phát triển mạnh mẽ và có ảnh
hưởng sâu sắc đến đời sống của người dân, một lệnh cấm hết sức khắt khe với các
hoạt động vui chơi giải trí trong những ngày nghỉ cuối tuần được ban hành; tuy
nhiên lệnh cấm ấy dường như lại không chú ý đến các món đồ chơi ghép hình, giải
đố. Và do đó, người ta chẳng còn lựa chọn nào khác để giải khuây trong những giờ
rảnh rỗi ngoài tangram.
Tangram và các biến thể
Bên cạnh đó, từ những hình tans ban đầu (hình tam giác
cân, hình vuông và hình bình hành), người ta đã nghĩ ra thêm nhiều cách chia
hình vuông thành 7 miếng ghép nhỏ với những hình dạng khác, càng làm cho sự hấp
dẫn và phong phú của tangram không bao giờ kết thúc.
Paradox tangram
 |
| Paradox Tangram |
Thực ra, lời giải đơn giản như sau: Chỉ với sự thay đổi vị
trí của các mảnh ghép tam giác vuông cân ở phần thân nhà sư, chúng ta đã có hai
hình ảnh tưởng chừng như là tương đồng nhưng thực chất lại khác biệt, nhà sư với
“bàn chân” đầy đủ có phần thân nhỏ hơn hẳn so với nhà sư kia.
Thời điểm khái niệm paradox được đưa ra, rất nhiều người
đã tin vào một giả thuyết gọi là “mệnh đề khiếm khuyết” (“vanishing”
proposition). Tuy nhiên, nguyên tắc chung của mọi vấn đề là tổng diện tích của
mọi hình ảnh xếp từ một tangram đều không thay đổi, do đó, khi một phần diện
tích bị “bốc hơi” mất, hãy đi tìm phần “dôi ra” ở những nơi khác.
Tangram kì thú
Sự hấp dẫn của tangram đến từ chính sự đơn giản của nó, 7
mảnh ghép có thể tạo nên hàng ngàn hình ảnh khác nhau. Tangram kích thích trí
não của tất cả mọi người, từ trẻ em, người lớn cho đến các cụ già. Tangram là một
bằng chứng sống động cho thấy trí tưởng tượng của con người có thế mở rộng đến
vô biên.
Với những lợi ích mà nó mang lại, tangram đã được đưa vào chương trình giảng dạy tại một số trường học trên thế giới, như một bài tập về toán học và sự sáng tạo của trẻ em.
 |
| Sáng tạo cùng Tangram |
Với những lợi ích mà nó mang lại, tangram đã được đưa vào chương trình giảng dạy tại một số trường học trên thế giới, như một bài tập về toán học và sự sáng tạo của trẻ em.
Tự làm một tangram
Tangram được làm từ nhiều nguyên vật liệu khác nhau: phổ
biến nhất là gỗ, tre, ngoài ra còn có nhựa, plastic, nhôm, thủy tinh và thậm
chí là vỏ sò. Bạn hòan tòan có thế tự làm cho mình một tangram tại nhà, chỉ với
những vật dụng dễ kiếm: bìa cứng, bút chì, thước kẻ và kéo.
 |
| Tự làm Tangram giấy |
Phương Thảo (khonggiandochoi.vn)
